Kur mungon empatia: Kuptimi i dy fjalive popullore shqiptare
Dy shprehje të lashta popullore thonë:
• “I forti të rreh dhe nuk të lë me qajt”
• “I ngopuri nuk e kupton të pangopurin.”
Këto fjalë ngërthejnë në vetvete dy aspekte thelbësore të natyrës njerëzore: abuzimin e pushtetit dhe mungesën e empatisë.
I forti të rreh e nuk të len me qajt
Kjo shprehje ilustron situatën kur dikush me pushtet ose forcë, jo vetëm që shkakton dëm te tjetri, por i mohon edhe të drejtën për t’u ankuar ose për të shprehur dhimbjen. Në thelb, ky është një shembull i keqpërdorimit të autoritetit, ku viktima jo vetëm që dëmtohet fizikisht apo emocionalisht, por edhe kufizohet në lirinë e saj për të kërkuar ndihmë ose drejtësi.
I ngopuri nuk e kupton të pangopurin
Në këtë rast, kemi një person që nuk mund të kuptojë nevojat e dikujt tjetër thjesht sepse vetë i ka plotësuar të gjitha nevojat bazike. Kjo fjalë popullore nxjerr në pah mungesën e empatisë: kur nuk e ke provuar urinë apo mungesën, është e vështirë të vendosesh në këpucët e dikujt tjetër dhe të kuptosh vështirësitë e tij.
Mesazhi i përbashkët
Të dyja shprehjet na kujtojnë rëndësinë e empatisë dhe drejtësisë në marrëdhëniet njerëzore. Kur dikush abuzon me pushtetin, krijon padrejtësi; kur dikush nuk ka vullnet të kuptojë nevojat e tjetrit, tregon mungesë solidariteti. Këto dy fenomene, edhe pse të ndryshme, kanë një pikë të përbashkët: mungesën e ndjeshmërisë ndaj tjetrit.
Për të ndërtuar një shoqëri më të drejtë dhe më njerëzore, është e domosdoshme të kultivojmë empatinë dhe të jemi të vetëdijshëm për përgjegjësinë që kemi ndaj të tjerëve, sidomos nëse jemi në një pozitë më të fortë apo më të favorshme.
