Nga varfëria në dije: Rrëfimi i Mexhid Sylës për jetën, sfidat dhe rrugën drejt suksesit
Në një rrëfim të rrallë, i ngarkuar me emocione, kujtime dhe reflektime të thella, Mexhid Syla, një ndër figurat e rëndësishme të pasluftës në Prishtinë dhe më gjerë, ndan historinë e jetës së tij – nga fshati i vogël Shakovicë në komunën e Podujevës, deri te pozitat udhëheqëse në kryeqytet.
I lindur më 15 nëntor 1948 në një familje tradicionale, në kohën e krizës së thellë të vitit 1948, Mexhid Syla rrëfen për varfërinë, mungesën e kushteve minimale për jetë dhe edukim, por edhe për vullnetin e madh për të mësuar e për të ecur përpara. Familja e tij, si shumë të tjera në atë periudhë, përballej me urdhra shtetërorë për dorëzim të prodhimeve bujqësore, shpesh duke i lënë fëmijët pa bukë për të ushqyer shtetin.
“E kom dëgju nanën tuj tregu që njerzit shkonin me punu krejt ditën për një kilogram miell…”, thotë ai me trishtim, duke përshkruar sakrificat që bëheshin për mbijetesë.
Shkollimi mes baltës dhe errësirës
Mexhid Syla nisi shkollimin në Lluzhan, në një shkollë të improvizuar në një objekt të kooperativës bujqësore. Në kushte të vështira, pa energji elektrike e me llampa gazi, ai kujton përpjekjet për të mësuar, përkrah sfidave të shumta.
“Kur s’mujsha me mësu, nana më thojke: ‘Shtine librin nën kry, e nesër ka me ta marr mendja vetë!’ – dhe për Zotin, ndodhte ashtu…”, tregon Syla me një buzëqeshje të thellë.
Por rruga drejt dijes nuk ishte e lehtë. Ai flet për pengesat që i dilnin nga vetë familja, sidomos nga gjyshi, i cili i ndikuar nga predikues fetarë të kohës, besonte se shkollimi i bënte fëmijët “shkie”. Rrëfen për raste ku anëtarët e familjes nuk u lanë të shkolloheshin për shkak të bindjeve të errëta, sidomos ndaj vajzave.
“Ka pas raste që janë ndal fëmijët me shkollë, se ‘bëhen shkie’ ose ‘zbulojnë trupin’. Ka qenë një mentalitet që na la shumë mbrapa,” shprehet ai me keqardhje.
Udhëtimi në gjimnaz dhe diskriminimi i nxënësve nga fshati
Në Prishtinë, ai regjistrohet në gjimnaz dhe përballet me sfida të reja: diskriminimi ndaj nxënësve nga fshatrat. Ai përshkruan se si udhëtimi i përditshëm me tren, i lagur dhe i përbaltur, e bënte më të vështirë shkollimin krahasuar me bashkëmoshatarët nga qyteti.
“Në tren ngrohëshim te bojleri me ujë të nxehtë, e shpesh kemi pas nevojë me u pastru prej baltës para se me hy në mësim…”, rrëfen ai.
Në vitin e dytë të gjimnazit humbi vitin, një barrë që e ndan pa hezitim si një mësim jete për gjeneratat e reja. Por nuk u dorëzua – e rifilloi shkollën, e përfundoi me sukses dhe më vonë u regjistrua në Fakultetin Juridik në Universitetin e Prishtinës.
Nga student në lider komunal
Përkundër sfidave të shumta, Mexhid Syla përfundon fakultetin brenda afatit dhe fillon karrierën si gjyqtar në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë. Më pas mban pozita kyçe si shef i Planifikimit Urban, Drejtor i Transportit në Elektro-Ekonomik dhe Drejtor i KF Prishtina.
Pas luftës, Qeveria e Përkohshme e Kosovës e emëron Kryetar të Komunës së Prishtinës, një post të cilin e ushtron deri në zgjedhjet e para lokale më 2001. Në këtë rol, ai kontribuoi në rindërtimin e institucioneve komunale dhe ofrimin e shërbimeve bazike për qytetarët në një periudhë të jashtëzakonshme të pasluftës.
“Pa nanën, s’kisha arrit kurrë”
Në gjithë këtë rrugëtim, Mexhid Syla e thekson rolin e nënës së tij si figurën më të madhe mbështetëse. Me kujtime të buta dhe emocione të forta, ai tregon sesi ajo nuk binte me fjetë pa qenë i sigurt që ai kishte mësuar dhe kishte ngrënë.
“Nana kurrë s’u shtri pa më pa me libër në dorë. Ajo është heroina ime e vërtetë.”
Ky rrëfim i Mexhid Sylës është më shumë se një kujtim personal. Është një dëshmi e gjallë për gjeneratat e reja që përparimi nuk matet me pasurinë që trashëgon, por me vullnetin, këmbëngulësinë dhe përkrahjen familjare që merr gjatë jetës.
