Shtëpia e Bardhë thotë se “nuk kemi qenë kurrë më afër paqes se në këtë moment” përpara se Donald Trump dhe Vladimir Putin të mbajnë bisedime për Ukrainën të martën.
Trump thotë se ai dhe Putin do të diskutojnë “tokën”, “centralet” dhe “ndarjen e aseteve të caktuara”, ndërsa Kremlini konfirmon një telefonatë midis udhëheqësve amerikanë dhe rusë është duke u planifikuar.
Sekretari i Jashtëm i Mbretërisë së Bashkuar, David Lammy thotë se nëse Putini është serioz për paqen, ai duhet ta “provojë atë”, duke shtuar se ai nuk sheh “asnjë shenjë” se presidenti rus do të pajtohet me propozimet e armëpushimit.
Ndërkohë, shefja e politikës së jashtme të BE-së Kaja Kallas thotë se Rusisë “nuk mund t’i besohet vërtet” dhe topi është në fushën e saj, pas bisedimeve për Ukrainën me vendet anëtare në Bruksel.
“Ne duam të shohim nëse mund t’i japim fund luftës. Ndoshta mundemi, ndoshta nuk mundemi, por mendoj se kemi një shans shumë të mirë”.
Kështu tha Donald Trump, duke bërë të ditur se nesër do të zhvillojë një bisedë telefonike me Vladimir Putin për të diskutuar për armëpushimin në Ukrainë.
“Do të flasim për tokën dhe impiantet energjetike”, shtoi presidenti amerikan.
Javën e kaluar, ministrat e jashtëm të Shteteve të Bashkuara dhe Ukrainës u takuan në Arabinë Saudite për të negociuar një zgjidhje të konfliktit midis Moskës dhe Kievit të shkaktuar nga pushtimi rus më shumë se tre vjet më parë.
Ukraina ka rënë dakord për një armëpushim 30-ditor, gjatë të cilit të dyja palët, me ndërmjetësimin e SHBA-ve, pritet të negociojnë kushtet e një paqeje “të drejtë dhe të qëndrueshme”.
Steve Witkoff, emisar personal i Trump, më pas udhëtoi në Moskë për t’ia paraqitur propozimin Putinit. Presidenti rus tha se ishte i disponueshëm, por tha se “shumë detaje” mbeten për t’u sqaruar dhe se armëpushimi duhet të çojë në “paqe afatgjatë”, duke eliminuar “shkaqet rrënjësore të krizës”.
Zëdhënësi i tij tregoi se së shpejti do të ishte e nevojshme një telefonatë me Trump për këtë qëllim.
Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky dhe Bashkimi Evropian, së bashku me Mbretërinë e Bashkuar, kanë akuzuar Kremlinin se dëshiron të blejë kohë dhe në thelb ka refuzuar armëpushimin e menjëhershëm të kërkuar nga Shtëpia e Bardhë.
Duke folur me gazetarët në bordin e Air Force One të dielën në mbrëmje, presidenti tha se do të fliste me Putinin me telefon të martën.
“Shumë punë u bë gjatë fundjavës”, tha Trump.
“Ne do të shohim nëse do të ketë ndonjë gjë për të njoftuar të martën”.
Për takimin e tij të ardhshëm me presidentin rus, Trump tha: “Unë mendoj se do të flasim për territore. Situata në terren është shumë e ndryshme nga ajo që ishte para luftës. Ne do të flasim për termocentralet. Kjo është një çështje e madhe. Por ne i kemi diskutuar tashmë ato çështje me të dyja palët. Ne kemi biseduar se si të ndajmë asete të caktuara. Ne po punojmë për këtë”.
Disa orë më parë, në një intervistë për CNN, ndërmjetësi i tij Witkoff kishte thënë se Putin “pranon filozofinë e Trump” për armëpushimin dhe kushtet e paqes, duke pohuar se diskutimet disa orëshe me presidentin rus kanë qenë “pozitive”, por duke refuzuar të japë detaje.
Edhe para fillimit të negociatave, Trump tha vazhdimisht se Ukraina nuk do të jetë në gjendje të anëtarësohet në NATO ose të rimarrë territoret e pushtuara nga Rusia nga shkurti 2022 deri më sot.
Kjo do ta bënte njeriun të besonte se në negociatat në Arabinë Saudite është arritur një mirëkuptim bazë për këtë çështje me Kievin.
Kur Trump thotë se do të flasë me Putinin për “tokat”, ai ka të ngjarë t’i referohet mënyrës se si të bihet dakord për vijën kufitare midis Rusisë dhe Ukrainës: ose duke e ngrirë atë në pozicionet aktuale, pa lëshime formale territoriale ndaj Moskës, siç me sa duket dëshiron Zelensky, ose duke pranuar se pjesa e pushtuar e Ukrainës, në veçanti Krimea, siç dëshiron Putini.
Ka të ngjarë që me deklaratat e tij të dielën, Trump i referohej termocentralit bërthamor të Zaporizhzhias, i pushtuar nga forcat ruse në Ukrainën juglindore.
Kthimi i tij i mundshëm në Kiev, i cili siguronte një pjesë të nevojave të tij energjetike nga këta reaktorë, mund të jetë pjesë e një shkëmbimi të pjesës gjithnjë në rënie të territorit rus në rajonin kufitar të Kurskut, i pushtuar nga forcat ukrainase vitin e kaluar në një ofensivë të befasishme.
Një tërheqje e Ukrainës nga Kursku në këmbim të termocentralit Zaporizhzhia është një mundësi që mund të bjerë brenda fushës së “mallrave për t’u ndarë” të përmendura nga kreu i Shtëpisë së Bardhë. Kjo përfshin gjithashtu “tokat e rralla” të Ukrainës, të pasura me minerale, shfrytëzimi i të cilave kërkohet nga Trump si kompensim për ndihmën amerikane për Kievin.
Ndoshta çështja më e vështirë për t’u zgjidhur ka të bëjë me praninë e një force ushtarake evropiane në Ukrainë për të mbrojtur paqen pas një marrëveshjeje të mundshme.
Putin thotë se është fuqishëm kundër kësaj.
Presidenti francez Emmanuel Macron tha se trupat nga i ashtuquajturi “koalicioni i të vullnetit” që ai bashkëorganizoi me kryeministrin britanik Keir Starmer, të përbërë nga ushtarë nga Franca, Mbretëria e Bashkuar, Australia dhe vende të tjera, mund të vendosen në Ukrainë “pa kërkuar lejen e Moskës”.
Sot Rusia bëri një hapje të pjesshme ndaj një pranie ndërkombëtare pas një marrëveshjeje, por foli vetëm për “vëzhguesit e paarmatosur”: një hipotezë shumë e ndryshme nga ajo e propozuar “të gatshëm”.
Si pasojë dhe rrjedhim i kësaj pike do të sqarohej edhe militarizimi apo çmobilizimi i Ukrainës, zgjedhjet e reja në Kiev dhe negociatat për hyrjen e ardhshme të Kievit në Bashkimin Evropian, çështje për të cilat tani për tani duket se ka mosmarrëveshje të thella.
Ashtu si “backstop” ose mbështetja amerikane për një forcë paqeruajtëse evropiane, e kërkuar nga Londra dhe Parisi, por që deri tani nuk është dhënë nga Washingtoni, mbetet e pasigurt.
Dhe pastaj janë sanksionet perëndimore ndaj Rusisë.
Edhe pse nuk janë përmendur publikisht deri më tani nga Moska apo Washingtoni, ato janë Quid pro quo që Shtetet e Bashkuara, së bashku me aleatët e saj evropianë dhe G7, mund të ofrojnë për lëshime nga Putini në aspekte të tjera të planit të paqes.
Tregtia dhe investimet mund të rifillojnë: këtë mëngjes Financial Times citoi burime në City dhe Wall Street të thoshin se biznesi dhe financat perëndimore po presin një kthim afatshkurtër në Rusi, të braktisur si hakmarrje për pushtimin e Ukrainës tre vjet më parë.
Vetë Putin tha se furnizimet e gazit “të lirë” rus në Evropë mund të rifillojnë së shpejti, për përfitim reciprok.
Trump mund të heqë gjithashtu izolimin e presidentit rus, i cili është goditur nga një urdhër-arresti nga Gjykata Ndërkombëtare Penale (e cila nuk njihet nga SHBA) për abuzimet e të drejtave të njeriut të kryera nga trupat e tij në Ukrainë.
Së bashku me karotën, në teori ka edhe një shkop në frontin ekonomik: nëse Putin refuzon armëpushimin, Shtëpia e Bardhë kërcënon sanksione edhe më të rënda.
Dhe Evropa po shqyrton konfiskimin e 300 miliardë dollarëve të aseteve ruse të depozituara në bankat në kontinent.
